Ağrı Hakkında Genel Bilgi

Yüzölçümü:11376 km²

Nüfus:828.027 (2000)

İl Trafik No:04

Osmanlı döneminde Şorbulak olarak anılan ilin adı, Ermeniler zamanında Karakilise olarak değiştirilmiştir. Kazım Karabekir Paşa zamanında Karakilise ismi değiştirilerek Karaköse diye adlandırılmıştır. Nuh Tufanı ile ilgisinden dolayı Tevrat’ta adı geçen Ararat Dağı ve ülkesinin, Ağrı ve çevresinin olduğu sanılması dolayısıyla Ağrı’ya batılılar tarafından Ararat da denilmektedir.

1834 yılında bucak, 1869 yılında ilçe olan Ağrı, 1927 yılında il merkezi olmuştur. 5165m. yüksekliğiyle Türkiye’nin en büyük dağı olan Ağrı Dağı’ndan dolayı da AÄžRI adını almıştır.

Anadolu’nun İran’la bağlantısını sağlayan yolun üzerinde bulunması ile önemi artan ilin doğusunda İran, batısında Muş ve Erzurum, kuzeyinde Kars, güneyinde Van ve Bitlis ile kuzeydoğusunda Iğdır ili bulunmaktadır. Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Murat-Van bölümü içinde kalan yüksek Anadolu yaylasının devamı üzerinde yer almaktadır. Yüzölçümü 11376 kilometre karedir. Topraklarının %46’sını dağlık alanlar, %29’unu ovalar, %18’ini platolar ve %7’sini yaylalar oluşturmaktadır.

Ağrı, iklim bakımından Türkiye’nin en karasal ve sert iklimli bölümüne girer. Kışlar çok sert geçer. Türkiye’de en soğuk gün Ağrı’da 13 Ocak 1940’da –43 C olarak tespit edilmiştir. Yazları sıcaktır. İlkbahar ve sonbahar kısa sürer. Az yağmur, daha çok kar yağar. Senenin 115-125 günü karla kaplıdır. Yıllık ortalama yağış miktarı 528,5mm’dir. En yağışlı ay 66,8mm ile nisan ve en kurak ay da 12,3mm ile ağustostur. Ağrı’nın yıllık ortalama sıcaklığı 6,1 C, en soğuk ayın ortalaması –10C, en sıcak ay ortalaması 21C dir. Ağrı’da özellikle soğuk dönemlerde sisli günler sayısı da artmaktadır. Buna büyük ölçüde radrasyon sisleri etkili olmaktadır. Ortalama sisli gün sayısı yılda 30 gündür

İLÇELER

Dogubayazıt:Ağrının en eski ilçesidir. Doğubayazıt Ovasının güneydoğusuna kurulmuştur. Yüzölçümü 2425 kilometre karedir. Merkez ile 97 kilometre uzaklıktadır. İlçenin belediye teşkilatı 1876 da Beyazıt sancağı belediyesi adıyla kurulmuştur. Şehrin ikinci imar planı 1980 yılında tatbik edilmeye başlanmıştır. 1997 genel nüfus sayımına göre, ilçemizin merkez nüfusu 56.261, köyleri ile birlikte toplam nüfusu ise 105.754, kişidir.

İlçemiz turizm yatırımları konusunda hayli mesafe almıştır. Yatak kapasitemiz gün geçtikçe artmaktadır. İlçemiz kültürüyle, tarihiyle, yeşil yaylalarıyla, kısacası tarihle tabiatın kucaklaştığı cennetin bir köşesidir.

Patnos:Patnos İlçesi Doğu Anadolunun Yukarı Murat Van Bölümünde yer alır. Doğuda Van ilinin Erciş, batıda Muş İlinin Malazgirt, Kuzeyde İlimizin Tutak ve Hamur İlçeleri, Güneyde Bitlis İlinin Adilcevaz ilçeleriyle komşudur. İlçemizin Ağrı-Van, Ağrı-Muş, Ağrı-Bitlis karayollarının kesişme noktası üzerinde kurulmuş olması önemini arttırmaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 1640m dir.

Patnos’un geçmişi çok eski dönemlere hatta milattan önceki dönemlere kadar uzanır. Osmanlı kayıtlarında “Batnus” şeklinde adı geçen; ilçe olana kadar fazla bir önem kazanmamıştır.

Eleşkirt:Eleşkirt'in kuruluş tarihi Cumhuriyetten önceye kadar uzanmaktadır. Eski İlçe merkezi Bu günkü Toprakkale köyünde iken, İran transit yolunun buradan geçmesi üzerine 1926 yılında İlçe merkezi Toprakkale köyünden, bu günkü Eleşkirt'e taşınmıştır. Eski ismi Zidikan, Varaşkent ve Alaşkirt olarak bilinmektedir.Ağrı'nın batısında yer alan Eleşkirt, İl merkezine 34 km. Mesafede olup 1.529 km2'lik bir alana sahiptir. Rakım 1.900 metredir. Doğusunda Ağrı İl merkezi, batıda Horasan ve Karayazı, güneyde Tutak ve Karayazı, kuzeyde Kağızman ve Sarıkamış İlçeleri ile sınırlıdır.

Diyadin:Diyadin Ağrı'nın en eski ilçelerindendir. Diyadin 1960-1967-1914 tarihlerinde 3 defa düşman işgaline uğradı.14 Nisan 1918 tarihinde düşman işgalinden kurtulmuş olup bu nedenle 14 Nisan Günü kurtuluş yıldönümü olarak kutlanmaktadır. Diyadin ilçesi doğudan batıya doğru Oğuz Türklerinin İranlıların ve Selçukluların ordularına geçit vazifesi görmüş ve tarih boyunca bir çok uygarlıkların elinde el değiştirmiştir.

Tutak:Tutak Doğuanadolu bölgesinin yukarı Murat bölümünde yer alan Ağrı İline bağlı tipik bir Anadolu İlçesidir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde Van Eyaletinin Beyazıt Sancağına bağlı iken 1919 yılında ilçe statüsü kazandırılmış ve 1927 yılında merkezi Karaköse olarak Ağrı İline bağlanmıştır.

Taşlıçay:1954 yılında ilçe olan Taşlıçay’ın aynı yıl belediye teşkilatı da kurulmuştur. Beldesi bulunmayan ilçenin 37 köyü ve 21 mezrası bulunmaktadır. Taşlıçay İlçesi Ağrıya 32 km uzaklıkta olup Türkiye – İran transit yolu üzerindedir. Murat Nehrinin kuzey kıyısında kurulan ilçe doğudan Diyadin ve Doğubayazıt, kuzeyden Tuzluca (Iğdır), batıdan Ağrı merkez ilçe ve Hamur, güneyden Erciş (Van) ile çevrilidir.

Hamur:Hamur’un bilinen tarihi M.Ö. 14. Yüzyıl dönemine kadar uzanır. Değişik dönemlerde farklı devletlerin egemenliğine girmiştir. Eski adı Havaran’dır. Son olarak 1578 yılında Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1915 yılında Rus istilasına uğramış ve 14 NİSAN 1918 yılında işgalden kurtarılmıştır.

Cumhuriyet döneminden önce Beyazıt vilayetine bağlı bir nahiye olan Hamur 1927 yılında Ağrı’ya bağlanmış ve 1 NİSAN 1958’de de ilçe olmuştur. İlçe Ağrı’nın güneyinde Aladağlar silsilesinin etekleriyle Murat Vadisi üzerinde kurulmuştur. Arazinin % 65‘i dağlık - % 35’lik kısmı ise düzlük bir yapıdadır. Ağrı iline 12. Km. uzaklıktadır. İlçenin denizden yüksekliği 1675 m. Yüzölçümü 898 Km2‘dir. 2000 yılı sayımlarına göre nüfusu 22052’dir. İlçe Merkezi ise 3865’tir.İlçede tipik bir kara iklimi egemendir. Kış ayları çok şiddetli geçmektedir. Bitki örtüsü bozkırlardan oluşmaktadır. Yazın gür otlaklar olur. Bu gür otlaklarda hayvancılık yapılır ve baharın gelişi ile yaylalara çıkılır. İlimizin en önemli yaylalarından biri olan Aladağlar ilçe sınırlarındadır. Genelde insanların geçimi geleneksel tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır.